Oplichters sturen een appje uit naam van een bekende, vaak een familielid. In het appje wordt aangegeven dat de ‘bekende’ een nieuw nummer heeft en dat het oude nummer weggegooid kan worden. Daarna vraagt de oplichter via de app om geld, vanwege een probleem dat snel opgelost moet worden. Soms sturen oplichters eerst een sms’je, waarin ze vragen om via WhatsApp contact op te nemen. We noemen deze vorm van oplichting ‘hulpvraagfraude’.
Dit kunt u direct doen
– Zoek het nummer van uw bekende op in uw contacten en bel de bekende via uw eigen contactenlijst om na te vragen of hij/zij u echt een appje heeft gestuurd.
– Heeft u al geld overgemaakt? Neem contact op met uw bank en meld het bij de Fraudehelpdesk. Doe ook aangifte bij de politie.
Deze signalen wijzen op fraude
– Er is altijd veel haast bij het verzoek om geld: het financiële probleem moet direct opgelost worden, anders komt de afzender in grote problemen.
– De afzender belooft het geld direct terug te betalen, het moet alleen even voorgeschoten worden omdat hij/zij nu zelf tijdelijk niet bij zijn/haar geld kan.
– De afzender wijst verzoeken om even te bellen (of langs te komen) consequent af. NB: met de opkomst van AI (artificial intelligence) begint dit te veranderen. Oplichters bootsen met behulp van AI de stem van de bekende na, waardoor het lijkt alsof u daadwerkelijk met uw bekende spreekt.
Heeft u het vermoeden dat u slachtoffer bent van hulpvraagfraude? Neem dan contact op met de FHD
Wat is hulpvraagfraude?
Bij hulpvraagfraude vragen oplichters via WhatsApp om geld. Ze doen zich vaak voor als een familielid, bijvoorbeeld een zoon of dochter. Meestal krijgt u meteen een appje, soms krijgt u eerst een sms met het verzoek een appje te sturen naar een door de oplichter verstrekt telefoonnummer. De appconversatie start vaak met de mededeling dat de ‘bekende’ een nieuw telefoonnummer heeft en dat het oude nummer weggegooid kan worden.
Daarna volgt een verzoek om geld. De ‘bekende’ heeft dringend geld nodig om een probleem op te lossen. Dat probleem varieert van een betalingsachterstand tot de aanschaf van een nieuwe wasmachine. De ‘bekende’ kan om allerlei redenen tijdelijk niet bij zijn/haar geld en vraagt u daarom een bedrag voor te schieten. Dit bedrag zal zo snel mogelijk terugbetaald worden.
Soms hebben oplichters het WhatsApp-account van uw bekende gehackt en sturen ze hun berichtjes daadwerkelijk vanaf dit account. Maar meestal maken ze gebruik van een prepaidtelefoon. Vandaar dat hun appjes ook beginnen met de mededeling dat uw ‘bekende’ een nieuw telefoonnummer heeft. De profielfoto die bij hun appjes staat hebben ze van social media gehaald. Daar hebben ze ook de relatie tussen u en uw bekende bestudeerd, waardoor ze zich nog beter voor kunnen doen als deze bekende.
Met de opkomst van AI (artificial intelligence) is het voor oplichters makkelijker geworden om ook geluid bij hun oplichting te gebruiken. Voorheen gingen ze nooit in op het verzoek rechtstreeks contact met u te hebben door even te bellen. Tegenwoordig komt het voor dat ze dit wel doen, waarbij ze gebruik maken van AI om de stem van uw bekende na te bootsen.
Hoe voorkomt u hulpvraagfraude?
– Wees terughoudend met het delen van informatie op social media en andere plaatsen op internet (denk b.v. aan Marktplaats of een andere website waar u persoonlijke gegevens kunt invullen). Hoe meer oplichters van u weten, hoe makkelijker het wordt om zich voor te doen als een bekende.
– Maak nooit geld over op basis van alleen een appje: zoek het telefoonnummer van uw bekende op in uw contacten en bel hem/haar via uw eigen contactenlijst om na te vragen of het verzoek om geld echt is.
– Maak afspraken met uw familie over hoe u elkaar benadert mocht er zich werkelijk een (financiële) noodsituatie voordoen. Spreek bijvoorbeeld af dat u nooit alleen via WhatsApp of een andere berichtendienst om geld zult vragen, maar dat er altijd sprake zal zijn van live contact.
– Spreek een codewoord of speciale vraag af voor wanneer u live contact hebt over een betaling. Dit voorkomt dat u door nabootsing van een stem met behulp van AI alsnog opgelicht wordt.
– Voorkom dat uw WhatsApp-account gehackt wordt, door 2-stapsinlog in te stellen. Wijs anderen ook op het belang van 2-stapsinlog, zodat ook de accounts van uw bekenden goed beveiligd zijn tegen hacken.
Wat doet hulpvraagfraude met slachtoffers?
Wanneer u erachter komt dat het niet uw zoon/dochter/bekende is die u geappt heeft, maar een oplichter, dan kan dit een gevoel van onveiligheid en schaamte opleveren. Uw vertrouwen is geschaad en het kan lang duren voordat dit weer terug is.
Op deze pagina vindt u een aantal korte interviews met mensen die te maken hebben gehad met hulpvraagfraude. Zij vertellen wat dit met hen heeft gedaan en geven tips om deze vorm van fraude te voorkomen.
Heeft u het vermoeden dat u slachtoffer bent van hulpvraagfraude? Neem dan contact op met de FHD